Luke 1

Luku ka minin ganin i bile Tiopilas tongwa

1Tiopilas yal singabo, ena na ibal kobe milebinga gul suna i God kalkan erungwa u maribe ongure, ibal binanbile ka pore minin ganin bile paalala di erungwa. 2U maribe ongwa kalkan i kawn kule erungwa kanere, kani ongwa ongwa ka main kere di na ibal kobe tere, ena yalin kobe di maribe erungwa mere minin ganin bile paalala di erungwa. 3Ena na baan araway kal iru para kirara kaniga, ena na ama kalkan i u maribe ongwa kaniga mere, ka pore bile i terala di piriga. 4Nil si i tongwa mere kirara kawen pirana dire bile i tega.

Angel ta ure ebinbi i wanin Yon kule yenamua, di Sekaraya tongwa

5Ena Yudia ai yal bil kaan Kerodi milungwa kaun iray, Yuda ka main kenin erungwa yal ta kaan Sekaraya milungwa. Milere Abaisa gawliman milungure, te ebinbi para Eron gawliman kobe kule nongwa milungwa. Abalini kaan Ilisabete milungwa. 6Milere yal abal sui kabin sire wai wen ere milungwa God iru kanungwa. Kanungure ibal sui God Singaba kile kaman ka main paangwa mere duulin bile piremia, ena pirin ta pai tekungwa. 7Pai tekimba, Ilisabete abal temine milere, te winbi bole bia yongwa gaan ta kule yekungwa.

8Sekaraya gawliman kobe konagi kawn kule erere, ena Sekaraya inin ka main konagi ere God te milungwa. 9Milungwa kaun iray ka main kenin erungwa yal kobe main erungwa mere, yal ta kaan u maribe nangwa pirabina dire sandu sungure, Sekaraya kaan u maribe ongwa. Ongure ena yalini God ka main ogu bil ala pire, enderin enigi minanin wai wen sungwa gale paalala di galungwa. 10Enderin galungwa minanin wai sungwa kaun i, ibal binanwenbile malge mile ana di God tongwa. 11Milungure ena enderin galungwa minanin wai sungwa bol mina kol i, God Singaba angel ta u maribe pi milungwa. 12Milungure Sekaraya kanere, sipile dire kuril wen pirungwa. 13Pirimba, angel iru di tongwa, “Sekaraya, i kuril ta pirekio. I ana dinga God kaya piremua. I ebininbi wan ta kule yenangure, ena kaan Yon yeyo. 14Ena i wai pire miinin maanangire, te gaan kulanga kaun ibal para wai wen piramua. 15Wai wen pirangwa main iwe. God wai pire gun ye yalini tenangure, te nil wain te nil gi kiingwa para ta nekenamua. God Kegemama Iban yalini den miriin suna u painangure, sipapa sire yobilaan bile tenamua. Yalini man den miriin suna milungwa para iru milamua. 16Yalini ka di Isirel ibal tenangwa ena ibalin kobe binanbile den miriin suna si kiruul sire pire gi di God tenamua. 17Yalini goma yere God ka kebe yal milere, Ilaya yobilaan bile niminin milungwa mere milamua. Nen wan u taran nama dire, te kule sungwa ibal nomanin si kiruul sire, kwi u wai nama dire konagi iru eramua. Eramia ena God konagi erungwa yal, Kirisito unangwa kaun ibalin kobe nomanin naabile aw dinamua. Kal iru ere milangwa, ibal para wai wen piramua.”

18Dungure pare, Sekaraya iru di angel tongwa, “Na yal dimanin miliawa, te ebinanbi bia yomia, i ka dinga, takal u maribe pi na tenangwa kanale?” 19Dimba angel maan dire iru di tongwa, “Na kaanan Gabiriel miliwa. Te God guman mina na morin morin ale miliga yal miliwa. Ka wai wen di i tenama dire na nusi erungure wiwa. 20Ena i iru piro. Ka di i tega i, kaun ta u maribe namba i nomanin si pire gi dikinga, ena i du mile ka ta dekenanwa. Ka ta di i tega u maribe nangwa kaun i kwi ka dinanwa,” dungwa.

21Dungwa kaun i, ibal kobe Sekaraya wekungwa suul mile iru di pirungwa, “Sekaraya ka main ogu bil baan araway milungwa, tameran baan araway mileme?” 22Ena yalini ere mena ure ka dala di erimba dekungwa. Iru milungwa ibal mile, “Kamin kal kanemua,” di iru pirungwa. Yalini aan paale kole kole erere, du dungwa mere milungwa. 23Milere konagi i ere wei simia ere ogin ongwa.

24Pirere kaun taw milungure, ebinbi Ilisabete digan sire gun yere ba anan kole muru aal kule milungwa. 25Milere iru dungwa, “Na iru miliga God Singaba kal wai ere na tomua. Ibal nigi de pire na tongwa wei simua.”

Angel ta ure Yesu kule yenanwa, di Maria tongwa

26Ena Ilisabete digan sungwa ba anan kole muru kole taran wei sungure, God angel ta kaan Gabiriel nusi Galili gariba gul ogu ai ta kaan Nasarete erungwa. 27Nusi erungure Yosepe gi ta tobe kaya tongwa, gi iray milungwa gul ongwa. Yosepe Debiti gawliman milungure, te gi ta i kaan Maria milungwa. 28Angel ure iru di abalini tongwa, “I mile dinio. God Singaba i bole mile pai ere wai pire i tomua.” 29Dimba, abalini nomanin si ala ere iru pirungwa, “Yalini di na tongwa main paangwa we.” 30Angel iru di abalini tongwa, “Maria i kuril ta pirekio. God aa te wai ere i tomua. 31I digan sire wanin ta kule yere kaan Yesu yenanwa. 32Yalini yal singaba milangure, te ibal kobe mile, ‘God Yal Bil Wan milemua,’ iru di yalini tenamua. Yalini sanamoi Debiti yal bil milungwa ain yalini pi milangwa, God Singaba iru ere tenamua. 33Tenangure yalini Yakobo gawliman kobe kenin ere ke mile milangwal milamua. Ke mile milangwa kaun wei ta sekenamua.”

34Dungure Maria iru di angel tongwa, “Na gi imore miliwa. Yal ta na ikigirawa. Tameran kalin kan dinga i u maribe name?” 35Dungure angel maan dire iru dungwa, “God Kegemama Iban ere ime ure i den miriin suna nangure, te God yobilaan bile kuman kinin si i tenamua. Tenamia ena gaan i kule yenanga ibal mile iru dinangwa, ‘Kabin sire wai wen milungwa yal mile, God Wan milemua.’ 36I iru piro. I yaalin Ilisabete abal dimanin milimba, digan sire wan ta kule yenamua. Te ibal mile, ‘Abal temine milemua,’ dimba digan sungwa ba anan kole muru kole ta milemua. 37God kalkan para wen erala di pirangwa, ena erangwa painamua.” 38Dungure Maria iru dungwa, “God Singaba nil konagi abal na miliwa. I ka dinga mere u maribe nangwa, ena painamua.” Dungure angel ere ongwa.

Maria pi Ilisabete kanungwa

39Ena kaun iray Maria gin taran pi kamin kuul dungwa gul pire, ere Yudia ibal ogu ai ta ongwa. 40Pirere Sekaraya ogin ala pire, “Abalkuno,” di Ilisabete tongwa. 41Maria, “Abalkuno,” di tongure Ilisabete pirungure, ena gaan den miriin suna milungwa sibe sungure, God Kegemama Iban pi Ilisabete den miriin suna u paingure, yobilaan bile tongwa. 42Ilisabete gala dire iru dungwa, “God kal wai ere abal kobe tomba, yalini kal para wai wen ere i tomua. I gaan ta kule yenanga, God kal para wai wen ere yalini tenamua. 43Na Singaba man na miliga gul i unga we. Ayo, na abal digan miliga i kal para ere na tomio. 44Ena i, ‘Abalkuno’ dinga kiranan piriga kaun, na gaan denan miranan suna milungwa wai pire ole sire sibe binanbile simua. 45God Singaba kal iru ere i terala dire aan kere ye i tongwa pi nima nangwa pire gi dina, ena i miriin paamua,” dungwa.

Maria geril dire deminin si God tongwa

46Ena Maria ka iru dungwa,

“Na denan minan wai ye God Singaba teiwa. 47God na aa ki di na tomia, sigare kule u wai ega na wai pire God teiwa. 48Na yalini nil konagi abal na miliiba, piranan pai na tomua. Malia te eme para ibal kobe para mile, ‘Abal miriin paamua,’ iru di na tenamua. 49God niminin wen milere kal para wai ere na tongwa, iru di na tenamua. Yalini kaan pi nima pire, kabin sire wai wen milangwal milamua. 50Gaan kule aine aine mili nangwa, ibal kobe kamin kaun para yalini kuril di kanamia, ena yalini miriin pire ibalin kobe tenamua. 51God yal naanin paire konagi niminin mile ere milemua. Ibal kobe gain deminin sire inin miinin maangwa milungure, ena yalini nusi sutaw eremua. 52Ibal maangwa pi yal digan omba, ibal yaangwa pi yal singaba ongwa yalini iru eremua. 53Kenan gule milungwa ibal keba komina tongwa nomua. Nomba kal aa te nongwa ibal kal ta tekire, imore nusi erungwa ere omua. 54Isirel ibal kobe miriin pire tongwa nomanin si pire ibalin kobe aa ki di tomua. 55Ka di na sanamoi Ebarakam te yalini gawlin kobe tongwa mere, aa ki di tomua.”
56Dire Maria Ilisabete ogin mile paangure, ba sutakobe wei sungure ena kwi inin ogin ain ongwa.

Ilisabete Yon kule yongwa

57Ena kulangwa kaun u maala ongure, Ilisabete mile wan ta kule yongwa. 58God Singaba miriin wen pire abalini tongwa, ibal maala ki paangwa, te enan kobe bole pirere Ilisabete para wai pire miinin maangwa.

59Ena gaan i are kaun anan kole muru kole sutakobe wei sungure, gain bile ere tenama di ure nen kaan Sekaraya yerala di pirungwa. 60Pirimba, man manaa dire iru dungwa, “Yalini kaan Yon yerabinwa.” 61Dungure ibal kobe iru di tongwa, “I enin kobe goma milungwa kaan aine iru ta yekimua.” 62Dire gaan nen kaan ta yenama dire, ibal kobe aan paale kole kole ere tongwa. 63Gaan nen kaan bile terala dire aan paale tere iru bilungwa, “Yalini kaan Yon yomua.” Iru bilungwa ibal kobe pire buul kunungwa. 64Ena kaun wen iray Sekaraya girabilin aw tongwa u wai ongure, kwi ka dire deminin si God tongwa. 65Tomia ena maala ki paangwa ibal para muru kuril pirungwa. Kalkan erungwa i guun kan Yudia ibal kamin kuul kole kole para pire kuunin erungwa. 66Kal erungwa i, pirungwa ibal pire nomanin suna yere iru dungwa, “Gaan i ta konagi mere ere milame?” God Singaba niminin mile gaan i aa ki di tongwa ibal kanere, iru pire dungwa.

Sekaraya geril dire ka main di maribe erungwa

67Ena God Kegemama Iban gaan nen Sekaraya nomanin suna sigi dungure, ka main kere di maribe ere iru dungwa,

68“Na Isirel ibal kobe Abe, God Singaba deminin si yalini terabinwa. Yalini na ibal kobe aa ki di na tere tobe tongure, ere ain obinwa. 69Yalini nil erari yal Debiti gawliman kobe ta aa ki di na ibal tongure, sigare kule u wai pi milama dire, malia i maribe ere na ibal kobe tomua. 70Kamin kaya wen ka kebe yal kobe kabin sire wai wen milere, goma ka di paalungwa kamin kaun maliaga u maribe omua. 71Yalini na kayminan ibal si i sutaw ere tongure, na ere ainan ubinga, te den ki ye na tongwa ibal yalini ai yebe di na tongwa, ‘Iru ere i teralwa,’ dire aan kere ye na ibal kobe tomua. 72Miriin pire na sanamoi gilekume teralwa dire, te ka wai di bole pena gale i terala dungwa, yalini aan kere ye na ibal kobe tomua. 73Tongwa mabin mina aa taw sire, ‘Iru eralwa,’ dire aan kere ye na sanamoi Ebarakam tere iru dungwa. 74‘I kayminin ibal i aa gi di milangwa, ena kayminin si i sutaw ere terabingire i ere ainin unanwa. Unanga kuril pirekire konagi ere na tenanwa. 75Terere kabin sire wai wen mile, mile ere nil konagi na te milangal milanwa,’ dire God iru dimua. 76Gaan ta milingi ka di i terala piro. ‘God niminin milungwa ka kebe yal i milinwa,’ dire ibal iru dinamua. I goma yere aa tekun ere kol bala di Singaba tenanwa. 77‘Ibal kobe kal digan ere taalime erungwa, God kire di ere aa ki di tenangure, sigare kule u wai pi milanwa,’ dire iru di God ibalin kobe tenanwa. 78Kamin taarala di aw dungwa mere, God miriin pire na ibal kobe tere aa ki di tenangure, sigare kule u wai pi milabinwa. 79Te ibal si bilungwa gul milere gulala di kuril pirungwa, yalini aw bil di na ibal kobe tenamua. Tenangwa kol wai ta i maribe ere na ibal tenangure, duulin bilabinwa.”
Dire Sekaraya ka iru dungwa.

80Ena gaan i bil galere nomanin paangwa yal milungwa. Milere gariba simi yongwa mili ongwa ongwa, eme yalini Isirel ibal milungwa suna u maribe ongwa kanungwa.